Bilim ve Dünya
Tuesday, October 8, 2024
ABD uzay ajansı Nasa'nın 2022 yılında rotasından çıkardığı bir asteroidi ziyaret etmek üzere bir uzay aracı yola çıktı.
Hera aracı Pazartesi günü yerel saatle 10:52'de (15:52BST) Florida'daki Cape Canaveral'dan fırlatıldı.
Bu araç, Dünya'ya çarpan tehlikeli asteroitleri durdurup durduramayacağımızı görmek için yürütülen uluslararası bir görevin parçası.
Proje, Nasa'nın kasıtlı olarak çarpıştığı Dimorphos adlı bir uzay taşına ne olduğuna bakacak.
Her şey planlandığı gibi giderse, Hera Aralık 2026'da yaklaşık yedi milyon mil uzaklıktaki Dimorphos'a ulaşacak.
Avrupa Uzay Ajansı tarafından yürütülen Hera görevi, Nasa'nın Double Asteroid Redirection Test (DART) projesinin devamı niteliğindedir.
Dimorphos 160 metre genişliğinde küçük bir uydudur ve Dünya'ya yakın olan Didymos adlı bir asteroidin yörüngesinde ikili asteroid sistemi adı verilen bir sistemde dönmektedir.
Nasa 2022 yılında Dimorphos'a bir sonda çarptırarak rotasını başarıyla değiştirdiğini açıkladı. Nasa'nın bilim insanlarına göre, kayanın yolunu birkaç metre değiştirdi.
Asteroit Dünya'ya çarpma rotasında değildi, ancak bu, uzay ajanslarının gerçek bir risk olduğunda bunu yapıp yapamayacağını görmek için bir testti.
Hera aracı iki yıl içinde Dünya'ya ulaştığında Dimorphos üzerinde oluşan çarpma kraterinin büyüklüğüne ve derinliğine bakacak.
Küp şeklindeki iki sonda da asteroitin yapısını ve kütlesini inceleyecek.
“Bu asteroitlerin fiziksel özelliklerinin ne olduğunu anlamamız gerekiyor? Nelerden oluşuyorlar? Kaya blokları mı? İçleri kumdan mı oluşuyor?” diyor Avrupa Uzay Ajansı misyonunda yer alan bir bilim insanı olan Naomi Murdoch.
Bu, bilim insanlarının gelecekte çok farklı boyut ve şekillerde olabilen diğer asteroitleri yakalamaya çalışmanın en iyi yolunu anlamalarına yardımcı olacaktır.
Bilim insanları şu anda Dünya'ya çarpan bir asteroidin neden olacağı dinozor tarzı bir yok oluş riski altında olduğumuza inanmıyor. Bu büyüklükteki bir asteroid uzayda kolayca tespit edilebilir.
DART ve Hera'nın hedeflediği asteroitlerin boyutu yaklaşık 100-200 metre genişliğindedir ve gezegenimizden görülmeleri çok zordur.
Zaman zaman Dünya'ya çarpmaktadırlar. 2013 yılında ev büyüklüğünde bir asteroit Rusya'nın Chelyabinsk kasabasının üzerinde gökyüzünde patladı. Şok dalgası 200 mil kareden fazla bir alanın pencerelerini patlatmış ve binalara zarar vermiştir. Patlamada 1,600'den fazla kişi yaralanmıştır.
Bilim insanları bir gün bunun gibi asteroitleri tespit edebilmeyi ve onları rotalarından çıkarabilmeyi umuyor.
“Bu insan ırkının yok olmasını önlemek için değil. Zararı elimizden geldiğince en aza indirecek bir sistem yaratmak. Dinozorların bir uzay programı yoktu ama bizim var” diyor Prof Murdoch.
Ancak bilim insanları, Nasa bir asteroidin rotasını değiştirmenin mümkün olduğunu kanıtlamış olsa da, bunun tüm uzay taşları üzerinde kolayca yapılabileceği anlamına gelmediği konusunda uyarıyor.
Bir asteroidi Dünya'ya çarpmadan önce durdurmak, gelen tehlikeyi ilk etapta tespit edebilmeye de bağlıdır.