Çin Başkanı Xi Jinping Teknoloji Liderleriyle Buluştu

Çin Devlet Başkanı Xi Jinping, Alibaba’nın kurucu ortağı Jack Ma ve diğer önde gelen girişimcilerle bir toplantı düzenleyerek, uzun süredir baskı altında tutulan özel sektöre verdiği desteği gösterdi. Bu buluşma, Çin’in ikinci büyük ekonomi olarak özel sektörü canlandırma çabalarının önemli bir işareti olarak değerlendirildi.

Son on yılın en büyük Çinli iş insanlarını bir araya getiren zirvede, çip üretiminden yapay zeka, elektrikli araçlardan robotik sektörüne kadar birçok farklı alanda faaliyet gösteren girişimciler yer aldı. Toplantı, Washington’un küresel çapta yeni gümrük tarifeleri getirme hazırlığında olduğu bir dönemde, Pekin’in özel sektöre karşı daha yumuşak bir tutum benimsediğini gösteren güçlü bir mesaj olarak yorumlandı.

Xi Jinping, toplantıda Jack Ma, Meituan’ın kurucusu Wang Xing ve Xiaomi CEO’su Lei Jun ile bir araya geldi. Devlet medyasına göre, buluşmada ayrıca Unitree Robotics’in kurucusu Wang Xingxing, DeepSeek’in kurucusu Liang Wenfeng ve Huawei’nin kurucusu Ren Zhengfei de yer aldı. Ren ve Ma ile el sıkışan Xi, bu liderlerin Çin’in ABD teknolojisine bağımlılığını azaltma hedefinde kilit roller üstlendiğini belirtti.

Özel Sektöre Tam Destek

Xi Jinping, toplantıda girişimcilere rekabetçi ruhlarını korumalarını ve Çin’in geleceğine güvenmelerini söyledi. Karşılaştıkları zorlukların "geçici" olduğunu vurgulayarak, özel sektörün üzerindeki haksız ücret ve cezaların kaldırılacağını ve rekabet koşullarının iyileştirileceğini dile getirdi.

Çin parlamentosu, aynı gün yaptığı açıklamada, özel ekonomiyi teşvik etmeye yönelik yasaların gözden geçirileceğini duyurdu. Xi Jinping’in, devlet medyasında yayınlanan konuşmasında şu ifadelere yer verildi:

"Üretim faktörlerinin eşit kullanımına ve piyasa rekabetine adil katılıma yönelik her türlü engelin kesin olarak kaldırılması gerekiyor."

"Pekin, altyapı sektörünü tüm iş kollarına eşit şekilde açmaya devam etmeli ve özel şirketler için finansmana erişim zorluklarını ortadan kaldırmak adına büyük çaba harcamalıdır."

Bu toplantıya katılan diğer önemli iş insanları arasında Tencent’in kurucusu Pony Ma, BYD’nin CEO’su Wang Chuanfu ve Contemporary Amperex Technology Co. Ltd. (CATL) kurucusu Robin Zeng de vardı. Özellikle BYD ve CATL’nin katılımı, Çin’in küresel elektrikli araç sektöründe hızla yükseldiğini göstermesi açısından dikkat çekti.

Singapur Sosyal Bilimler Üniversitesi Hukuk Fakültesi kıdemli öğretim görevlisi You Chuanman, toplantının önemine dair şu değerlendirmede bulundu:

"Bu, Çin’in toplumsal güveni artırmak adına verebileceği en güçlü mesajlardan biri. Xi Jinping’in bizzat girişimcilerle buluşması, bu toplantının politik açıdan ne denli büyük bir öneme sahip olduğunu gösteriyor."

Jack Ma ve Çin’de Değişen Özel Sektör Politikası

Çin borsaları, DeepSeek’in büyük dil modeli (LLM) sayesinde yapay zeka alanındaki ilerlemeler nedeniyle son bir ayda yükselişe geçti. Ancak toplantının yapıldığı gün, bazı yatırımcıların kâr realizasyonu yapması nedeniyle borsa dalgalı bir seyir izledi.

2020 yılında Çin’de özel sektör ve internet şirketlerine karşı başlatılan büyük baskının en yüksek profilli mağdurlarından biri Jack Ma oldu. O yıl, Alibaba’nın bağlı kuruluşu Ant Group’un halka arzının iptal edilmesi ile başlayan süreç, devletin özel sektör üzerindeki kontrolünü artırmaya yönelik yıllarca süren bir kampanyaya dönüştü.

Jack Ma, uzun yıllar Çin’in en açık sözlü girişimcilerinden biri olarak tanındı. Ancak, 2020’de Shanghai’daki bir konferansta Çin’in devlet finans sektörü ve düzenleyicilerini eleştiren ünlü konuşması sonrası Ant Group’un halka arzı durduruldu ve Alibaba ciddi yaptırımlarla karşı karşıya kaldı. Bu olay, Çin’in milyarderler sınıfını dizginleme ve ulusal güvenlik ile teknolojik bağımsızlığı önceliklendirme çabalarının başlangıcı olarak kabul edildi.

Jack Ma, bu baskılar sonrası uzun bir süre kamuoyunun önünden çekildi. 2023’ten itibaren Alibaba ofislerini ziyaret etmeye ve şirket içi platformlarda paylaşımlar yapmaya başladı. Son olarak, geçtiğimiz hafta Alibaba kampüsünü ziyaret etti ve bu ziyaret kamuoyunda büyük yankı uyandırdı.

Xi ile yapılan bu buluşma, Alibaba için yeni bir dönemin başlangıcı olabilir. Şirket, 2023 yılında kendisini bağımsız sektör liderlerine bölme planını duyursa da, kısa süre sonra bu plan iptal edildi ve üst düzey yöneticiler değiştirildi.

2024 yılında ise Joe Tsai ve Eddie Wu, Jack Ma’nın eski yakın çalışma arkadaşları olarak, Alibaba’nın yapay zeka yatırımlarına büyük bir ağırlık verdi. Alibaba’nın Qwen AI modeli, resmi kıyaslamalarda başarılı sonuçlar alarak şirketin yapay zeka alanındaki yükselişini hızlandırdı. Apple’ın Çin’de satılan iPhone’lara Alibaba’nın yapay zeka teknolojisini entegre etmesi de, Alibaba’ya olan güvenin bir göstergesi olarak yorumlandı.

Çin’in özel sektöre yönelik politikalarında tamamen bir dönüş olup olmadığı belirsizliğini koruyor. Xi Jinping’in güçlü destek mesajı, borsa rallisini daha da hızlandırabilir ve özel sektör girişimcileri için yeni bir motivasyon kaynağı olabilir. Yine de, uzmanlar yetkililerin bu desteği somut politikalarla ne ölçüde sürdüreceğinin belirleyici olacağını vurguluyor.

2020 öncesi özel sektör politikasına dönüş pek olası görünmüyor fakat Çin, özellikle ABD ile olası bir ticaret savaşı ihtimali karşısında, özel sektörü daha fazla desteklemeye yöneliyor.

‍

‍

‍

Kaynak: https://www.bloomberg.com/news/articles/2025-02-17/xi-jinping-attends-meeting-with-chinese-private-sector-leaders?embedded-checkou