Yapay Zekanın Olağanüstü Keşfi: Dubai Çölü'nün Altında 5.000 Yıllık Bir Medeniyet Bulundu

Son yıllarda yapay zeka (YZ), birçok alanda devrim yaratarak insanlığın sınırlarını genişletmeye devam ediyor. Sağlık, finans, eğitim ve eğlence gibi birçok sektörü dönüştüren YZ, arkeoloji alanında da çığır açan gelişmelere öncülük ediyor. Yeni nesil radar görüntüleme ve makine öğrenimi algoritmaları sayesinde, araştırmacılar artık toprağa dokunmadan gizli kalmış medeniyetleri ve kayıp şehirleri keşfedebiliyor. Teknoloji, arkeologların yeni keşifler yapmasını kolaylaştırarak, geleneksel kazı yöntemlerinin en zor ve zaman alıcı yönlerinden birini aşmalarına yardımcı oluyor.

Yapay Zeka ve Gelişmiş Görüntüleme Teknolojisi ile 5.000 Yıllık Kayıp Medeniyet Keşfedildi

YZ ve gelişmiş radar teknolojilerinin birleşimi, Dubai çölünün altında gömülü olan 5.000 yıllık bir kayıp medeniyeti ortaya çıkardı. Keşif, arkeoloji dünyasında büyük yankı uyandırdı. Araştırmacılar, YZ destekli analizlerle antik yapıların konumlarını kazı yapmadan belirleyebiliyor, böylece geleneksel arkeolojinin en büyük zorluklarından birini ortadan kaldırıyor.

Yüzyıllardır çölün değişken kumları ve aşırı iklim koşulları, keşifleri imkânsız hale getiriyordu. Rub’ al Khali (Boş Mahalle) Çölü, dünyanın en büyük ve en zorlu çöllerinden biri olarak kabul edilir ve büyük ölçüde keşfedilmemiştir. Sentetik Açıklıklı Radar (SAR) teknolojisi ve makine öğrenimi algoritmaları sayesinde, artık kum tepelerinin altında gizlenmiş eski yerleşimler yüksek hassasiyetle haritalandırılabiliyor.

‍

Yapay Zeka Arkeolojiyi Nasıl Değiştiriyor?

Geleneksel arkeolojik kazılar, detaylı saha araştırmaları, uzun süren fiziksel emek ve aylar, hatta yıllar sürebilen kazılar gerektirir. Keşif süreci zor, pahalı ve belirli tahminlere dayanarak yapılan kazılarla sınırlıdır ancak uzaktan algılama ve YZ destekli veri analizi, süreci tamamen değiştirdi.

SAR teknolojisi sayesinde araştırmacılar artık kum tabakalarının altını görebiliyor ve yer altındaki yapıları yüksek çözünürlüklü görüntülerle analiz edebiliyor. Geleneksel optik görüntülemenin aksine SAR, kum, bitki örtüsü ve buz gibi engelleri aşarak yüzey ve yüzey altındaki en ufak farklılıkları bile tespit edebiliyor. Böylece arkeologlara, kazıya başlamadan önce gizli yapıların bir planını sunuyor ve kazı noktalarının tam koordinatlarını belirleme imkânı sağlıyor.

Ek olarak, makine öğrenimi algoritmaları, SAR verilerini analiz ederek antik yerleşim yerlerini, yolları ve insan yapımı yapıların bulunduğu bölgeleri tanımlıyor. Daha önce keşfedilmiş alanlardan elde edilen verilerle eğitilen YZ, antik medeniyetlere ait temel özellikleri anında tanıyabiliyor.

Projede yer alan arkeologlardan Maria Gonzalez, keşfi şu sözlerle değerlendirdi: "Kazı yapmadan bu alanları keşfetmek, tarih kitaplarının kayıp sayfalarını açığa çıkarmak gibi. Teknoloji, antik medeniyetlerin nasıl hayatta kaldığını anlamamız için yeni ufuklar açıyor.”

Dubai Çölü’nün Altında 5.000 Yıllık Medeniyet

Yeni keşfedilen 5.000 yıllık antik medeniyet, geçmişe dair daha önce ulaşılması imkânsız olan bilgilere kapı aralıyor. YZ ve SAR haritalama teknolojisiyle tespit edilen buluntular arasında erken insan yerleşimlerine ait kalıntılar, geniş ticaret yollarına işaret eden yollar ve zorlu çöl şartlarına uyum sağlamış eski toplumların inşa ettiği yapılar yer alıyor.

Keşif Neden Önemli?

Keşif, uzun süredir kabul gören Arap Yarımadası’nın Tunç Çağı’nda seyrek nüfuslu olduğu fikrine meydan okuyor. Aksine, bölgenin gelişmiş toplumlara ev sahipliği yapmış olabileceğini ve bu toplumların kalıcı altyapılar inşa edecek kadar ileri mühendislik bilgisine sahip olduğunu gösteriyor.

Ayrıca, keşfi olağanüstü kılan yalnızca ortaya çıkan antik yapılar değil, aynı zamanda sürecin hız ve doğruluğudur. YZ ve SAR teknolojisi olmasaydı, bu kazılar yıllar sürecek saha çalışmaları gerektirecek ve keşif ihtimali son derece düşük olacaktı.

Bazı araştırmacılar, gelişmeyi arkeolojide bir zaman makinesine sahip olmakla kıyaslıyor. Çeşitli kaynaklara göre, keşfe katılan bir bilim insanı şu ifadeyi kullandı: "Yapay zekanın arkeolojiye girişi, tıpkı bir zaman makinesiyle geçmişi görmek gibi. Artık tarihi, daha önce hayal bile edemediğimiz bir şekilde keşfediyoruz.”

‍

‍

‍

‍

‍

‍

‍

Kaynak: https://timesofindia.indiatimes.com/etimes/trending/unexpected-ai-advancement-5000-year-old-civilisation-hidden-beneath-dubai-desert-discovered-by-ai/articleshow/118132903.cms