Bilim ve Dünya
30/1/2025
Çin, Türkiye ve İsrail'in küresel insansız hava aracı pazarında hızla büyüyerek General Atomics Aeronautical Systems (GA-ASI) şirketini geride bıraktığını belirten GA-ASI CEO’su Linden Blue, bu durumun ABD hükümetinin bürokratik engellerinden kaynaklandığını vurguladı. Blue, Elon Musk’a hitaben kaleme aldığı mektupta, ABD’nin savunma tedarik süreçlerini modernize edecek köklü reformların yapılması gerektiğini ifade etti.
Blue, Musk’ın Hükümet Verimliliği Departmanı (DOGE) liderliğini üstlenmesi beklentisiyle, ABD'nin savunma alımları ve dış askeri satış süreçlerini hızlandırması gerektiğini belirtti. Bürokratik gecikmelerin, ABD'li şirketlerin küresel pazardaki rekabet gücünü zayıflattığını ve Ar-Ge yatırımlarını olumsuz etkilediğini dile getirdi. Bu süreçte, Çin, Türkiye ve İsrail gibi ülkelerin insansız hava aracı teknolojilerinde büyük ilerlemeler kaydederek ABD'li şirketlerin pazar payını daralttığını öne sürdü.
Özellikle Füze Teknolojisi Kontrol Rejimi (MTCR) gibi politikaları eleştiren Blue, bu düzenlemelerin ABD'nin insansız hava aracı (İHA) ihracatına gereksiz kısıtlamalar getirdiğini belirtti. MTCR’nin odağının kitle imha silahlarıyla bağlantılı füze teknolojilerine kaydırılması gerektiğini, ancak mevcut haliyle ABD'nin müttefiklerine İHA tedarikini zorlaştırdığını savundu. Biden yönetimi, uzay teknolojileri için bazı MTCR kurallarını gevşetmiş olsa da, İHA ihracatına yönelik kısıtlamalar büyük ölçüde değişmeden kaldı.
Blue, General Atomics’in ABD ve müttefiklerinin savunma yeteneklerine yaptığı katkıları vurgularken, bürokratik engellerin Çin, Türkiye ve İsrail gibi ülkelerin küresel pazardaki payını artırmasına neden olduğunu ifade etti. Özellikle, Türkiye’nin 2000’li yılların başında ABD’den İHA tedarik taleplerinin reddedilmesi üzerine kendi üretimine yöneldiğini hatırlattı. Bu süreç, Türkiye’nin Bayraktar TB2 ve ANKA gibi dünya çapında rağbet gören insansız hava araçlarını geliştirmesiyle sonuçlandı.
Rekabet avantajını koruyabilmek için, Blue bir dizi reform önerisinde bulundu. Satın alma süreçlerine kesin süreler konulması, dış askeri satış süreçlerinde hesap verilebilirliğin artırılması ve IT sistemlerinin modernize edilmesi gibi önlemlerin hayata geçirilmesi gerektiğini belirtti. Ayrıca, Dış Askeri Satış (FMS) sisteminde yetkilerin daha net şekilde belirlenmesi ve fon yönetiminin iyileştirilmesi gerektiğini vurguladı.
ABD’nin savunma tedarik sisteminde reform yapılması için cesur ve kararlı bir liderliğe ihtiyaç olduğunu dile getiren Blue, General Atomics’in bu değişikliklerin uygulanması sürecinde tam destek sunmaya hazır olduğunu ifade etti.