Fransa, Füzyon Reaktörünü 22 Dakika Çalıştırarak Rekor Kırdı

Fransa, füzyon enerjisi alanında önemli bir adım atarak plazma reaksiyonunu 22 dakikadan uzun süre boyunca sürdürebilmeyi başardı. Bu yeni rekor, 12 Şubat’ta Commissariat à l'énergie atomique et aux énergies alternatives (CEA) bünyesindeki WEST Tokamak reaktöründe gerçekleştirildi.

Ticari füzyon enerjisi üretme hayali, mühendislik dünyasının en büyük hedeflerinden biri olarak kabul ediliyor ve bu hedefe ulaşmak yaklaşık 80 yıldır bilim insanlarının öncelikli uğraşları arasında yer alıyor. Hidrojen izotoplarının yalnızca bir gramı, 11 ton kömüre eşdeğer enerji üretebildiğinden, işlevsel bir füzyon reaktörü insanlık için sınırsız ve temiz enerji kaynağı olma potansiyeli taşıyor.

Bu nedenle, hükümetler ve özel sektör, füzyon enerjisini gerçeğe dönüştürmek için milyarlarca dolar yatırım yapıyor ancak füzyon reaksiyonu oluşturmak Güneş’in merkezinde veya hidrojen bombasında olduğu kadar kolay değil; enerji üretimi için girişilen laboratuvar deneylerinde, füzyonun kendini sürdürebilen bir reaksiyon haline gelmesi ve net enerji üretmesi oldukça büyük bir zorluk teşkil ediyor.

Atomları birleştirmek, laboratuvar ortamında basit bir işlem olabilir, ancak füzyon reaksiyonunun sürekli ve verimli çalışabilmesi için 100 ila 150 milyon °C sıcaklığa (Güneş’in çekirdeğinden 3 ila 5 kat daha sıcak), reaksiyon noktasında 5 ila 10 atmosfer basınca ve en az 10 saniye boyunca istikrarlı bir plazma ortamına ihtiyaç duyuluyor.

CEA, bu süreyi önemli ölçüde aşarak, Ocak 2025’te Çin’in 1.066 saniyelik (yaklaşık 18 dakika) rekorunu %25 oranında geliştirdi. WEST Tokamak, son testte reaksiyonu tam 1.337 saniye (22 dakika 17 saniye) boyunca sürdürerek önemli bir başarıya imza attı.

‍

Bu testin amacı yalnızca plazma reaksiyonunu sürdürmek değil, aynı zamanda reaktörün plazmaya maruz kalan bileşenlerinin aşınmadan, kirlenmeden veya arızalanmadan çalışabilmesini sağlamaktı. Bu kritik testler, gelecekteki daha büyük ölçekli füzyon reaktörleri için yol haritası oluşturuyor.

CEA, bir sonraki aşamada reaksiyon süresini daha da uzatmayı ve sıcaklığı daha yüksek seviyelere çıkarmayı planlıyor. WEST, ticari bir reaktör olmayacak olsa da buradan elde edilen veriler, Fransa’nın güneyinde inşası devam eden devasa Uluslararası Termonükleer Deneysel Reaktör (ITER) gibi projelerin geliştirilmesine katkı sağlayacak.

CEA Temel Araştırmalar Direktörü Anne-Isabelle Etienvre, bu başarıyı şu sözlerle değerlendirdi: "WEST, 2 MW ısıtma gücüyle 20 dakikadan uzun süre hidrojen plazmasını muhafaza ederek yeni bir teknolojik kilometre taşına ulaştı. Deneyler, artırılmış güçle devam edecek. Bu olağanüstü sonuç, hem WEST’in hem de Fransız araştırma topluluğunun ITER’in gelecekteki kullanımı için öncülük yapmasını sağlıyor."

Füzyon enerjisinin sürdürülebilir bir enerji kaynağına dönüşmesi için önümüzde hâlâ uzun bir yol olsa da WEST Tokamak’ın ulaştığı bu yeni rekor, bilim dünyası için önemli bir ilerleme anlamına geliyor.

‍

‍

Kaynak: https://newatlas.com/energy/france-tokamak-cea-west-fusion-reactor-record-plasma-duration/