Çin'den Yapay Zeka İçeriklerine Mecburi Etiket Zorunluluğu: Aldatıcı İçerik ve Sahte Haberlerle Karşı Sıkı Önlem

Çin, yapay zeka (YZ) ile üretilen içeriklerin açık şekilde tanımlanmasını zorunlu kılan yeni düzenlemelerle, çevrimiçi aldatmacaları ve yanlış bilgi yayılımını engellemeyi hedefliyor. Ülkenin teknolojiye hızlı geçiş sürecinde şeffaflığı artırmayı amaçlayan kurallar, 1 Eylül itibarıyla yürürlüğe girecek.

Düzenleme, Çin’in en üst düzey internet denetleyicisi olan Çin Siber Uzay İdaresi (CAC) tarafından, Sanayi ve Bilgi Teknolojileri Bakanlığı, Kamu Güvenliği Bakanlığı ile Ulusal Radyo ve Televizyon İdaresi ile birlikte yayımlandı.

Yeni yönergeye göre, YZ tarafından oluşturulan metinler, görseller, ses kayıtları, videolar ve sanal içerikler için hem açık hem de örtük etiketler zorunlu olacak. Açık işaretler, kullanıcılar tarafından kolayca görülebilecek şekilde yer almalı; örtük tanımlayıcılar ise dijital filigranlar gibi, içeriğin meta verilerine yerleştirilmeli.

YZ içeriği üreten çevrim içi hizmet sağlayıcılarının, Çin’in siber güvenlik ve derin sentez yönetimi kurallarına uygunluk sağlaması gerekiyor. Platformlar, YZ tarafından oluşturulan içerikleri çevrim içi yayınlamadan önce doğrulamalı ve gerekli etiketlemeleri yapmalı. İçeriğin meta verilerinde YZ izleri bulunmasa dahi, içerik YZ üretimi olduğuna dair belirtiler taşıyorsa, bu durum da işaretlenmeli.

Uygulama mağazaları da, YZ ile ilgili özellikleri içeren hizmetleri onaylamadan önce değerlendirmeye tabi tutacak. YZ ile üretilen içerikleri paylaşan kullanıcıların, bu içerikleri açıkça beyan etmesi gerekecek. Hizmet sağlayıcılar, bu tür içeriklere ilişkin kayıtları en az altı ay süreyle saklamakla yükümlü. Etiketlerin silinmesi, değiştirilmesi veya gizlenmesi kesin şekilde yasaklanacak ve uyulmaması hâlinde cezai yaptırımlar uygulanacak.

Bu düzenleme, YZ teknolojisinin yaygınlaşmasıyla birlikte artan yanlış bilgi, telif hakkı ihlali ve çevrim içi dolandırıcılık kaygılarına karşı Pekin yönetiminin artan dikkatini yansıtıyor. Yeni direktif, derin sentez teknolojisi ve algoritmik önerilerle ilgili mevcut kuralların üzerine inşa edilerek, YZ temelli içeriklere yönelik devlet denetimini daha da derinleştiriyor.

Çin Siber Uzay İdaresi’nin geçen ay açıkladığı daha geniş çaplı YZ düzenleme hamlesiyle uyumlu olan bu yeni önlemler, 2025 yılı “Qinglang” ya da “Temiz ve Aydınlık” adlı yıllık kampanya kapsamında uygulamaya alınacak. Devlet haber ajansı Xinhua’ya göre, bu yılki kampanyanın başlıca hedefleri arasında YZ içeriklerinin sıkı şekilde denetlenmesi, zorunlu etiketleme kurallarının katı biçimde uygulanması ve yanlış bilgilendirme ile kamuoyu manipülasyonunda YZ kullananlara yönelik cezaların artırılması yer alıyor.

Özellikle ücretli çevrim içi yorumcular aracılığıyla yürütülen bu tür faaliyetler, "internet yorum orduları" olarak adlandırılıyor çünkü bu gruplar organize şekilde internete yönlendirilmiş içerikler yayabiliyor.

Kısa video platformlarında aldatıcı pazarlamaya karşı mücadele, sosyal medya fenomenlerinin yaydığı yanlış bilgilerin engellenmesi ve çocuklara yönelik çevrimiçi korumaların güçlendirilmesi de düzenlemenin diğer öncelikleri arasında bulunuyor.

Çin’de zorunlu YZ içerik etiketlemesine destek giderek artıyor. DeepSeek ve Alibaba’nın sahibi olduğu Qwen AI gibi yerli YZ modellerinin yükselişi, start-up Butterfly Effect’in YZ ajanı Manus gibi gelişmeler, düzenlemelere dair tartışmaları da yoğunlaştırdı.

Dünya genelinde hükümetler, YZ ile oluşturulmuş içeriklerin düzenlenmesine yönelik adımlar atıyor. Avrupa Birliği’nin geçtiğimiz ağustos ayında yürürlüğe giren YZ Yasası, içeriklerin açık şekilde etiketlenmesini ve izlenebilirlik şartlarını zorunlu kılıyor. Amerika Birleşik Devletleri ise YZ içerik etiketleme ve tespiti için yönergeler geliştirme aşamasında. İngiltere’de ise, bir YZ denetim otoritesi kurulmasını ve şeffaflık ile uyumluluğun yasalaştırılmasını öneren bir yasa tasarısı gündemde.

Çin Komünist Partisi’nin yayın organı Halkın Günlüğü, Pekin’de düzenlenen son “iki oturum” ulusal siyasi toplantısı öncesinde, milletvekili Li Dongsheng’in zorunlu etiketleme önerisini destekleyen bir yorum yayımladı. Li, Çin Ulusal Halk Kongresi üyesi ve tüketici elektroniği üreticisi TCL Technology Group Corp.’un kurucusu ve başkanı.

Halkın Günlüğü, YZ’nin günlük yaşamdaki artan varlığının “akademik sahtekârlık ve derin sahte dolandırıcılık gibi bir dizi sosyal sorunu” beraberinde getirdiğini belirtti ve bunun “yanlış bilgilerin yayılmasını hızlandırabileceğini ve hatta toplumsal istikrarı tehdit edebileceğini” vurguladı.

Yalnızca etiketleme yeterli olmayabilir. Halkın Günlüğü’nün yorumunda bu uygulamanın “pratik bir gereklilik” olduğu belirtilse de, uygulama ve denetimin çeşitli zorluklar barındırdığı da ifade edildi. Gerçek zamanlı YZ uygulamaları – canlı yayınlar ve sesli aramalar gibi – özellikle düzenlemeye açık değil. Etiketlerin hız ve kaliteyi bozmadan gömülmesi teknik açıdan önemli engeller teşkil ediyor.

Washington merkezli düşünce kuruluşu Bilgi Teknolojisi ve İnovasyon Vakfı’nın aralık ayında yayımladığı bir rapor da benzer endişelere yer verdi. Raporda, dijital filigranlama, parmak izi teknolojileri ve şifrelenmiş meta veriler gibi yöntemlerin değişikliklerle kolayca kaldırılabildiği ve geçersiz kılınabildiği belirtildi. Platformlar arası doğrulamanın da tutarsız olması, tespiti zorlaştırıyor.

Bazı uzmanlar ise yalnızca etiketlemenin yanlış bilgiyle mücadelede veya sorumluluğun sağlanmasında yetersiz olduğunu savunuyor. Fikri mülkiyet ihlalleri sürüyor ve YZ etiketlerine aşırı güvenin, makine tarafından oluşturulmuş içeriklere karşı önyargı doğurabileceği düşünülüyor.

Farklı ülkelerin birbirinden ayrı standartlar benimsemesi, küresel düzeyde etkili bir denetimi zorlaştırıyor. Teknolojik ve hukuki koordinasyonun artırılması gerektiği vurgulanıyor.

‍

‍

‍

Kaynak: https://www.scmp.com/news/china/politics/article/3302477/china-mandates-labels-all-ai-generated-content-fresh-push-against-fraud-fake-news